گزارشگر : محمود اسلامي

به عنوان اولين سوال ميخواستم از پروسه كاري شما بپرسم و اينكه جايگاه اين بيماران را در بين مسئولان و جامعه چطور ارزيابي ميكنيد؟

ببينيد اولا من با اين لفظ بيماري در مورد اين افراد مخالفم زيرا اينها بيمار نيستند بلكه ناخواسته درگير يك جرياني شده اند كه بسياري به آن شوخي طبيعت ميگويند . بنابر اين فكر ميكنم كه لفظ بيماري چندان نميتواند در اين زمينه صحيح باشد . درباره ديد جامعه و مسئولان هم بايستي خوشبختانه عرض كنم كه كشور ما بيكي از پيشرفته ترين كشور هايي است كه هم اكنون در اين زمينه فعاليت ميكند. بسياري از كشورهاي حتي اروپايي هستند كه اين حقوق را براي افرادشان قائل نيستند ولي چند كشور محدود دنيا در رسيدگي به آلان و احقاق حقوق آنها قرار دارد.اين افراد را TS مخقق Trans sexual  يا Teranjender مينامند كه بنده بيشتر با اصطلاح دومي موافقم . اين افراد هيچ نقصي در ظاهر فيزيولوژيكي شان ندارند و تنها شكل و قيافه آنها با چيزي كه هستند نميخواند.همان طور كه گفتم طبيعت با آنها شوخي كرده اسن به نظر من بايستي با علم برخورد كنيم و به اصطلاح با نور به جنگ تاريكي برويم نه با شمشير.ضمنا بايستي متذكر شوم كه ترنس ها را نبايد با دوجنسي ها و همجنس گرايان اشتباه و همسان پنداشت.

تغییر جنسیت

تغییر جنسیت تقریباً مفهوم روشنی دارد و عبارت است از تبدیل مرد به زن، یا تبدیل زن به مرد، یا تبدیل خنثی (khonsa) و یا دو جنـ.سی (Herma.ph.rodite) به مرد یا زن، و نیز تبدیل مرد یا زن به خنثی.البته در یک مفهوم وسیع‌تر، تغییر جنسیت شامل تغییر جنسیت در حیوانات و یا گیاهان نیز می‌شود.

● اولین تغییر جنسیت در ایران :
اولین تغییر جنسیت در ایران در سال ۱۹۳۰ میلادی اتفاق افتاد که بر اساس آن پزشکی به نام دکتر خلعتبری پسر هیجده ساله‌ای را با عمل جراحی به یک دختر تبدیل کرد.این مسأله تغییر جنسیت در آن زمان سر و صدای زیادی ایجاد کرد. البته این تغییر جنسیت در مورد یک جوان ترانس سکشوال (Trans.s.e.x.ual) بود که از نظر جسمی کاملاً مرد بود، ولی از نظر روحی و روانی خود را زن می‌دانست و با اصرار و رضایت فراوان خواهان تغییر جنسیت بود. وی می‌گفت: اگر تغییر جنسیت صورت نگیرد خودکشی خواهم کرد.
قبل از این تاریخ، تغییر جنسیت دو جنـ.سی‌ها کم و بیش وجود داشت، ولی تغییر جنسیت یک فردی که از نظر ظاهر سالم بود، چیز عجیب و جدیدی محسوب می‌شد.
اولین تغییر جنسیت در انگلستان در فاصله سال‌های ۱۹۴۲-۱۹۴۸ میلادی اتفاق افتاد که دختری به نام لورا دیلون تغییر جنسیت داد و پسر شد و نام مایکل دیلون را برای خود انتخاب کرد.سابقه تغییر جنسیت در آمریکا، به عنوان یک موضوع پزشکی، به سال ۱۹۵۲ میلادی باز می‌گردد . نخستین تغییر جنسیت در کشور مصر در سال ۱۹۸۲ میلادی اتفاق افتاد، که جوان نوزده ساله‌ای به نام عبدالله تغییر جنسیت داد و نام سالی را برای خود انتخاب کرد.

● افراد خواهان تغییر جنسیت:
افرادی که ممکن است خواهان تغییر جنسیت باشند، حداقل یکی از دو گروه زیر هستند:

۱) دو جنسی‌ها (Herma.ph.rodite):
گروهی از افرادی که خواهان تغییر جنسیت اند دو جنسی این افراد دارای آلـ.ت تناسـ.لی از هر دو جنس هستند؛ از این رو، دارای اختلال هویت جنسی یا ابهام در جنسیت هستند. در جراحی تغییر جنسیت، یکی از دو آلـ.ت تناسـ.لی که ضعیف، کوچک و یا غیر مناسب تشخیص داده شود، حذف و آلـ.ت دیگر تقویت و جایگزین می‌شود. در این حالت بیمار دو جنسی به یکی از دو جنس مذکر یا مؤنث تبدیل می‌شود. این نوع تغییر جنسیت‌ها از گذشته تاکنون وجود داشته و اساساً برای آن هیچ مخالفتی وجود ندارد؛ چون بیماری آنان محرز و ثابت است و حتی حقوقدانان سنّی و کلیسای مسیحی که با تغییر جنسیت مخالف هستند، با تغییر جنسیت این گروه مخالفتی ندارند و در واقع تغییر جنسیت به عنوان معالجه و خروج دو جنسی‌ها از بلاتکلیفی جنسی است.

۲) ترانس سکـ.شوال‌ها (Trans.s.e.x.ual):
گروهی دیگر که خواهان تغییر جنسیت اند بیماران روحی هستند که خود را متعلق به جنس مخالف می‌دانند.امروز ما با برخی بیماران روحی و روانی روبروییم که از نظر فیزیکی هیچ‌گونه اختلال جنسیتی ندارند، ولی حاضر به پذیرش جنسیت فعلی خود نیستند.به عبارت دیگر این گروه بیماران روانی، مردانی هستند که خود را زن می‌دانند، و یا زنانی هستند که خود را مرد می‌پندارند و خواهان تغییر جنسیت اند. این بیماری تقریباً در بیشتر کشورهای دنیا مشاهده شده و مخصوص جغرافیای خاصی نیست. گاه این بیماران به خودکشی دست می‌زنند که حداقل سه مورد آن در ایران گزارش شده است. به گفته برخی روانشناسان،برای برخی از این بیماران هیچ راه درمانی جز تغییر جنسیت وجود ندارد.
تغییر جنسیت در بیماران ترانس سکـ.شوال مورد اختلاف شدید صاحبنظران است.تقریباً همه فقیهان سنی و نیز کلیسای مسیحی با عمل جراحی تغییر جنسیت مخالفند. از نظر آنان این کار تغییر در خلقت خداست، اما عده زیادی از فقیهان شیعه با تغییر جنسیت موافقند و از نظر آنان بیماران ترانس می‌توانند تغییر جنسیت دهند.

البته از نظر فقیهان شیعه برای تغییر جنسیت حداقل باید دو شرط زیر وجود داشته باشد :
شرط اول تغییر جنسیت: بیماری ترانس سکـ.شوال، واقعی و قطعی باشد؛ بنابراین افرادی که بیماری آنان مشکوک است، مجاز به تغییر جنسیت نیستند.

شرط دوم تغییر جنسیت: تغییر جنسیت باید به صورت کامل صورت بگیرد؛ یعنی مرد پس از تغییر جنسیت کاملاً به زن تبدیل شود، یا زن پس از تغییر جنسیت کاملاً به مرد.

● دلیل فقیهان شیعه برای تغییر جنسیت:
از نظر فقیهان شیعه دلیل شرعی از قرآن کریم یا روایات اسلامی مبنی بر حرام بودن تغییر جنسیت نداریم. همچنین کسانی که خواهان تغییر جنسیت هستند، به بیماری شدید جسمی و روحی مبتلا شده‌اند و تغییر جنسیت راهی برای معالجه و درمان این‌گونه بیماران است. بنابراین، تغییر جنسیت، تغییر در خلقت خدا محسوب نمی‌شود.

● تغییر جنسیت از نظر حقوق
ایران:امام خمینی(ره) اولین فقیه و دانشمند مسلمان است که مسائل فقهی و حقوقی تغییر جنسیت را بیان کرده است. وی معتقد است که تغییر جنسیت حرام نیست.
توضیح این‌که در سال ۱۹۶۴ میلادی،امام خمینی(ره) از سوی شاه ایران به ترکیه تبعید شد. وی به مدت حدود یک سال در شهر بورسای ترکیه ساکن بود و در این مدت یک کتاب فقهی به نام تحریرالوسیله نوشت.او در این کتاب مسائل فقهی و حقوقی تغییر جنسیت را بیان داشته است. دیدگاه امام خمینی(ره) در مورد تغییر جنسیت در این کتاب مهم‌ترین منبع فقهی برای تبیین جایگاه حقوقی تغییر جنسیت در پس از انقلاب شده است. امام خمینی(ره) می‌گوید:
تغییر جنسیت مرد به زن، یا تغییر جنسیت زن به مرد، و نیز تغییر جنسیت خنثی (Khonsa) یا دو جنسی (Herma.f.rodit) به مرد یا زن حرام نیست.»
پس از انقلاب اسلامی ایران و در سال ۱۹۸۵ میلادی مردی به نام فریدون، که دچار بیماری شدید ترانس سکـ.شوال بود، پیش امام خمینی(ره) رفت و خواهان دریافت مجوز شرعی برای تغییر جنسیت شد. امام خمینی(ره) در فتوای خویش برای این بیماری چنین نوشت:
«تغییر جنسیت با تجویز طبیب مورد اعتماد اشکالی شرعی  ندارد ... .»
بعد ازفتوای ایشان،‌ به‌تدریج عمل‌های تغییر جنسیت با مجوزهای قانونی و حقوقی انجام شد. از سال ۱۹۸۵ میلادی تاکنون ده‌ها تغییر جنسیت با اجازه دادگستری و پزشکی قانونی جمهوری اسلامی ایران انجام شده که افراد پس از تغییر جنسیت، شناسنامه جدید دریافت می‌کنند و از حمایت‌های قانونی و شرعی برخوردار می‌شوند.

همچنین از نظرحضرت آیت الله خامنه‌ای، تغییر جنسیت برای افراد بیماری جسمی و روحی مجاز اعلام شده است. افزون براین، از نظر ده تن از فقیهان شیعه مانند حضرت آیت الله سیستانی در عراق، تغییر جنسیت برای بیماران روحی مجاز است.
بر این اساس یک رویه فقهی و قانونی به وجود آمده است که افراد بیمار جسمی یا روحی زیرنظر پزشکان می‌توانند تغییر جنسیت داده و از حمایت‌های قانونی بهره‌مند شوند و این در حالی است که تغییر جسنیت از نظر کلیسای مسیحی و نیز فقیهان اهل سنت غیر مجاز اعلام شده است.